Vervangingsinvesteringen
Vervangingsinvesteringen zijn investeringen die worden gedaan om bestaande activa te vervangen die hun levensduur hebben bereikt of niet langer voldoen aan de vereiste normen. Dit kan nodig zijn vanwege veroudering, slijtage, of omdat de staat van onderhoud vervanging noodzakelijk maakt. Het doel is om de functionaliteit en waarde van gemeentelijke activa te behouden.
Zaanstad neemt de vervangingsinvesteringen op in het meerjareninvesteringsplan (MIP). In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op het MIP.
In onderstaande tabellen zijn in de kolom Investeringssom (tien jaar) de totaalbedragen vanaf de startdatum opgenomen voor een periode van tien jaar, die geautoriseerd zijn door de raad of aan de raad worden voorgelegd. De regel ‘Geautoriseerd (met kredietbesluit) VJN 2025’ is de beginstand. Dit zijn de investeringsbedragen die voortkomen uit eerdere P&C documenten. Het zijn investeringen die nog niet afgerond zijn. Daarna volgen de aanpassingen op deze beginstand, vanwege bijstellingen, indexatie, herfaseringen en bijdragen derden. De bijdrage van derden worden in één keer in mindering gebracht op de te activeren investeringssom, waarover Zaanstad de kapitaallasten draagt in haar begroting. Onder de tabel worden alle aanpassingen toegelicht. De besluitvorming over de investeringen en de aanpassingen op de investeringen die het komend begrotingsjaar treffen, vindt plaats bij deze begroting.
In de voorjaarsnota, najaarsnota en jaarrekening wordt u geïnformeerd over de voortgang van de investeringsprojecten.
Bedragen x € 1.000
Projecten | Investeringssom '25-'34 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 | 2032 | 2033 | 2034 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
VERVANGINGSINVESTERINGEN | |||||||||||
Stand begroting 2025. De jaarschijf 2025 is geautoriseerd | 896.853 | 97.717 | 92.424 | 113.927 | 126.923 | 137.782 | 112.939 | 69.698 | 64.152 | 72.258 | 76.970 |
Totaal nieuwe investeringen te autoriseren bij VJN 2025 | 897 | 760 | 137 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal aan bijstellingen te autoriseren bij VJN 2025 | 106.671 | 43.322 | 10.368 | -9.775 | -9.884 | -8.838 | 10.886 | 12.406 | -6.097 | -3.654 | 0 |
Totaal aan indexatie te autoriseren bij VJN 2025 | 43.336 | -4.559 | 7.028 | 7.210 | -4.360 | -5.244 | 24.346 | 7.343 | 4.708 | 6.776 | 86 |
Totaal aan herfaseringen te autoriseren bij VJN 2025 | 473 | -19.769 | 19.310 | -1.832 | 1.718 | 131 | -2.446 | -141 | 2.354 | 837 | 312 |
Totaal aan gesplitste investeringen bij VJN 2025 | 1.548 | 1.548 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal aan bijdrage derden te autoriseren bij VJN 2025 | -16.083 | -1.046 | -1.520 | -2.499 | -2.009 | -2.186 | -2 | -5 | -25 | -12 | -6.778 |
Mutaties te autoriseren bij VJN 2025 | 136.842 | 20.256 | 35.323 | -6.896 | -14.535 | -16.137 | 32.784 | 19.603 | 940 | 3.947 | 6.381 |
Geautoriseeerd met kredietbesluit t/m VJN 2025 | 1.033.695 | 117.973 | 127.747 | 107.031 | 112.388 | 121.645 | 145.724 | 89.300 | 65.093 | 76.205 | 70.589 |
|
|---|
Herfasering :
Verschuiven van het investeringsbudget (geen invloed op het netto investeringsbedrag).
Bijstelling investeringsbudget:
Aanpassen van investeringsbudget (invloed op netto investeringsbedrag).
Indexatie = aanpassen van investeringsbudget aan de hand van een percentage
Toelichting bijstellingen en te autoriseren vervangingsinvesteringen
De investeringsuitgaven voor 2025 en verder zijn geactualiseerd. Ten opzichte van de stand bij de Begroting 2025-2029 zijn nieuwe vervangingsinvesteringen
toegevoegd, investeringsbedragen bijgesteld en geïndexeerd en is de uitgavenplanning geactualiseerd (herfaseringen). Daarnaast zijn de bijdragen van derden geactualiseerd.
De bijstellingen over de looptijd van tien jaar zijn:
- Het opvoeren van nieuwe vervangingsinvesteringen in 2025 € 0,76 mln. en 2026 € 0,14 mln. (totaal € 0,9 mln.).
- Het opvoeren van bijstellingen op lopende of al geplande investeringen van per saldo -€ 13 mln.
- Het opvoeren van indexeringslasten voor € 58,2 mln..
- Het opvoeren van herfaseringen voor € 39 mln., dit komt door overheveling van resterende kredieten uit 2024 (vanuit de jaarrekening 2024). Een herfasering is per definitie over de jaren heen nul.
- Het verhogen van bijdragen van derden voor -€ 16,1 mln.
Hieronder volgt eerst een toelichting op de belangrijkste mutaties per categorie. Vervolgens is een detailtabel van de investeringen opgenomen, zoals die bij de begroting 2025-2029 is vastgesteld. Daarna is een tabel opgenomen met de mutaties op de investeringen die in deze voorjaarsnota worden voorgesteld. Tot slot is een tabel opgenomen waarin de voorgestelde bijstellingen op de investeringsbedragen per programma zijn opgenomen.
Nieuwe (vervangings)investeringen
In totaal is € 0,9 mln. aan nieuwe investeringen in het MIP opgenomen. Dit betreft voornamelijk de volgende posten:
- Verbouwing sportstraat 1 (tijdelijke huisvesting maatschappelijke organisaties). Het doel is om door een grote verbouwing het gebouw geschikt te maken voor verhuur om huisvesting te bieden aan maatschappelijke voorzieningen en/of maatschappelijke commerciële organisaties (€ 0,7 mln. in 2025).
- Huisvesting buitenlocaties vervangen fietsenstalling. Op het terrein van steunpunt Zuid aan de Slachthuisstraat bevind zich een fietsvoorziening in de vorm van een overdekte stalling. Deze fietsenstalling blijkt gesitueerd op een strook die volgens het bestemmingplan de bestemming groen heeft. Vanuit een buurtbewoner is bezwaar gemaakt tegen dit feit. Het bezwaar is gegrond verklaard. Dit betekent dat de fietsenstalling moet worden verplaatst. Vanwege ruimte gebrek kan het niet anders dan de stalling te verplaatsen naar de openbare ruimte en dus buiten de hekken van het steunpunt (€ 0,06 mln.).
- Snellader en tweede scanauto € 0,14 mln. Voor het invoeren van betaald parkeren in delen van de Muziekbuurt en Mandelabuurt is een tweede scanauto ( € 0,1 mln.) en een snellader (scanauto) nodig ( € 0,04 mln.).
Bijstellingen van lopende of al geplande investeringen
In de tabel is een totaalbedrag aan bijstellingen opgenomen van -€ 13 mln. voor de jaren 2025 tot en met 2034.
- Voor wegen en verkeer is € 4,2 mln. extra nodig in 2026 en € 2,3 mln. in 2027. In 2024 was er een overschrijding van € 5 miljoen op het budget voor wegen en verkeer. Dit kwam doordat de uitgaven voor de werkzaamheden hoger uitvielen dan verwacht. Om de achterstand niet te laten oplopen, moeten de investeringsplafonds voor wegen en verkeer worden verhoogd.
- Verder is er ook extra budget nodig voor de mobiele telefoons. De jaarschijven 2033 en 2034 zijn toegevoegd. Daarnaast zijn de bedragen in een aantal overige jaarschijven verhoogd omdat er jaarlijks 600 telefoons nodig zijn voor de eigen en tijdelijke medewerkers en voor inhuur (€ 1,87 mln.).
- Vanwege het gewijzigd spuk sport beleid wordt er rekening gehouden met lagere subsidie inkomsten (€ 3,94 mln). Het krediet is per saldo dus opgehoogd. Bij de begroting 2025 was hiermee al rekening gehouden (door een stelpost voor de kapitaallasten). Actualiseren kapitaallasten is de vrijval van deze stelpost kapitaallasten zwembad verwerkt, waarmee deze begrotingsmutatie feitelijk budgetneutraal is.
- Betreft aanpassen prognose groenfonds aan het bestedingsplan € 1,66 mln. voor de periode 2025 tot en met 2027. Dit betreft budget voor Vergroenen Parkrijk Saendelft, Drijvend groen en Vergroenen Conradwerf.
- Bij de actualisatie IHP 25.1 zijn voor het VO ook investeringskaarten opgesteld. Daarbij is gebleken dat er teveel is geïndexeerd en er was sprake van planningsoptimisme voor de periode 2026 tot en met 2028 (-€ 24,3 mln.).
Indexeringslasten
De actuele prijsindexen zijn doorgevoerd.
Herfasering
Herfasering is het actualiseren van de planning van de vervangingsinvesteringen in de tijd. Dit heeft per saldo geen consequenties voor de eerder vastgestelde kredieten.
Bijdrage derden
Bijdragen van derden aan investeringen, zoals subsidies, moeten op grond van regelgeving direct in mindering worden gebracht op de investeringsvolumes. De bijdragen van derden zijn geactualiseerd op basis van nieuwe ontwikkelingen. Ten opzichte van de begroting 2024-2028 zijn de bijdragen met in totaal -€ 16,1 mln. verhoogd. Dit betreft voornamelijk de spaarvoorziening riolering.
Bedragen x € 1.000
Subopgave | Totaal | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 | 2032 | 2033 | 2034 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1.1 Onderwijs | 17.977 | -2.388 | 4.436 | -11.492 | -17.941 | -16.094 | 32.136 | 18.674 | -3.575 | -943 | 15.164 |
1.2 Actief burgerschap | 0 | 0 | 0 | -2.200 | 2.200 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2.1 Stedelijke ontwikkeling | 319 | 137 | 182 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2.2 Openbare ruimte | 100.281 | 15.287 | 27.810 | 4.791 | 222 | 348 | 2.179 | 2.325 | 2.325 | 2.325 | 42.667 |
2.3 Mobiliteit | 234 | 60 | 174 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2.6 Grondzaken en vastgoed | 860 | 508 | -596 | 227 | 414 | -86 | 0 | -10 | -206 | -27 | 636 |
3.1 Klimaatbest, groene en gez.omg | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3.2 Klimaatneutraal 2030-2040 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3.3 Circulair Zaanstad 2050 | 100 | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4.1 Preventie, sporten en bewegen | 9.688 | 4.218 | 2.015 | 1.658 | 668 | -454 | -2.061 | -1.496 | 2.472 | 1.186 | 1.483 |
4.2 Jeugdhulp | 100 | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4.3 Maatsch.onderst.en Ouder word. | 352 | 352 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
5.1 Kunst, cultuur en evenementen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
6.1 Samen werken a.e. veilige stad | 20 | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
6.2 Daadkrachtig optreden | 370 | 370 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7.2 Dienstverlening | 70 | 70 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7.3 Organisatie | 6.471 | 1.420 | 1.302 | 119 | -98 | 150 | 531 | 110 | -75 | 1.407 | 1.605 |
Eindtotaal | 136.842 | 20.256 | 35.323 | -6.896 | -14.535 | -16.137 | 32.784 | 19.603 | 940 | 3.947 | 61.556 |
Bedragen x € 1.000
Totaal Subopgave | Totaal | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 | 2032 | 2033 | 2034 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1.1 Onderwijs | 466.224 | 26.798 | 35.664 | 53.534 | 67.326 | 73.051 | 97.680 | 43.763 | 15.473 | 28.737 | 24.197 |
1.2 Actief burgerschap | 6.779 | 0 | 2.389 | 2.191 | 2.200 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2.1 Stedelijke ontwikkeling | 6.098 | 1.444 | 4.653 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2.2 Openbare ruimte | 461.602 | 56.220 | 59.763 | 45.605 | 38.822 | 44.350 | 44.056 | 43.097 | 44.353 | 42.667 | 42.667 |
2.3 Mobiliteit | 2.409 | 760 | 499 | 175 | 175 | 0 | 0 | 0 | 800 | 0 | 0 |
2.6 Grondzaken en vastgoed | 8.416 | 2.430 | 1.887 | 1.051 | 414 | 550 | 330 | 60 | 792 | 265 | 636 |
3.1 Klimaatbest, groene en gez.omg | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3.2 Klimaatneutraal 2030-2040 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3.3 Circulair Zaanstad 2050 | 100 | 100 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4.1 Preventie, sporten en bewegen | 47.923 | 22.861 | 13.756 | 2.164 | 1.039 | 2.274 | 194 | 494 | 2.472 | 1.186 | 1.483 |
4.2 Jeugdhulp | 880 | 100 | 0 | 130 | 260 | 0 | 0 | 0 | 130 | 260 | 0 |
4.3 Maatsch.onderst.en Ouder word. | 2.462 | 612 | 0 | 0 | 795 | 0 | 260 | 0 | 0 | 795 | 0 |
5.1 Kunst, cultuur en evenementen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
6.1 Samen werken a.e. veilige stad | 20 | 20 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
6.2 Daadkrachtig optreden | 1.341 | 533 | 0 | 225 | 126 | 32 | 272 | 0 | 153 | 0 | 0 |
7.2 Dienstverlening | 70 | 70 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7.3 Organisatie | 29.370 | 6.023 | 9.136 | 1.956 | 1.231 | 1.387 | 2.931 | 1.886 | 920 | 2.295 | 1.605 |
Eindtotaal | 1.033.695 | 117.973 | 127.747 | 107.031 | 112.388 | 121.645 | 145.724 | 89.300 | 65.093 | 76.205 | 70.589 |
Hieronder worden de grootste projecten (> € 1,5 mln.) in de jaarschijf 2025 toegelicht:
- Onderwijs
Dit betreft de toelichting op de kredieten van Onderwijshuisvesting
Binnen het IHP wordt een groot aantal projecten gerealiseerd, waarin een aantal zich in de voorbereidingsfase bevindt (haalbaarheidsonderzoek of definitie fase). Door aanvullende eisen van o.a. de omgevingswet en afstemming met fysieke leefomgeving zien we dat de voorbereidingsfase steeds meer tijd in beslag neemt.
In 2025 is voor het PO € 20,3 mln. en voor het VO € 6,5 mln. in de investeringsbegroting opgenomen. Veel projecten bevinden zich in diverse fasen van voorbereiding of start realisatie. In 2025 wordt alleen de afronding van de renovatie van het SMC opgeleverd (€ 0,8 mln.) en de uitbreiding van de tijdelijke huisvesting bij Kentalis en de tijdelijke huisvesting van de Egelantier (€ 1,8 mln.)
In de planningssystematiek wordt op dit moment onvoldoende rekening gehouden met de langere voorbereidingsfase. Dat wordt zichtbaar doordat de realisatie in de afgelopen jaren steeds lager is dan eerder geprognosticeerd.
Daarom wordt voor de begroting de planningssystematiek aangepast; dit zal dan mogelijk ook effect hebben op de jaarschijven vanaf 2026. Voor 2025 wordt het realiserend vermogen ingeschat op 50 á 60%.
Ook scope-wijzigingen leiden tot vertraging:
- Bij de Herman Gorter Doniastraat is er meer tijd nodig voor de ontwerpfase door het besluit tot inpassing van een halfverdiepte gymzaal in het schoolgebouw.
- Bij Rosmolen Noord – OBS In 't Veld: door benodigde besluitvorming omtrent cultuurhistorische waarde.
- Bij Wij land vanwege de scope wijziging van renovatie naar nieuwbouw en afstemming rondom het openbare speelplein.
Voor een uitgebreide toelichting verwijzen wij naar de actualisatie IHP 25.1.
2.2 Openbare ruimte
De systematiek is dat gestuurd wordt om op totaalniveau precies uit te komen op de kredieten van de begroting. Per plafond kunnen daardoor wel afwijkingen ontstaan die hieronder verklaard worden.
Bedrijfsmiddelen stadsbeheer € 6 mln. Het meerjareninvesteringsplan voor vervoer gaat in principe gerealiseerd worden in 2025. Hierbij moet wel de kanttekening worden gemaakt dat bij iedere vervanging de afweging fossiel versus elektrische variant gemaakt zal worden. Voor de komende jaren zal, vanwege het ontbreken van benodigde laadinfra, daardoor meestal voor de fossiele variant gekozen worden. Alles wat we konden elektrificeren hebben we al gedaan of staat inmiddels in een aanbesteding.
Civiel (€ 9,1 mln.): De ingeplande realisatie van het plafond staat momenteel op 91%. Het is de verwachting dat er nog een paar kleine brugvervangingen via de eigen dienst bij komen. Dan zouden we zonder tegenvallers op ca 100% kunnen uitkomen. Maar omdat er zich altijd onvoorziene omstandigheden voordoen, houden we voor nu een prognose van ca. 90% aan.
Groen en speelplaatsen (€ 15 mln.): De ingeplande realisatie van het plafond staat momenteel op 86%. Het groenteam is hard aan het werk om alle lopende opdrachten, ook die vanuit het groenfonds, in goede banen te leiden. Ze werken momenteel aan de maximale capaciteit. Het is daarom niet de verwachting dat dit percentage zal stijgen. De prognose voor dit product is momenteel ca. 75%.
Riool (€ 8,8 mln.): De ingeplande realisatie van het plafond riool staat momenteel op 100%. De afgelopen jaren is de planning op dit product redelijk stabiel gebleken. We verwachten dit jaar ook op ca. 95% uit te komen. De begrote bijdrage uit de spaarvoorziening bedraagt € 7,2 mln. Per saldo blijft € 1,6 mln. over van de investering.
VRI/OV (€ 4,2 mln.): De ingeplande realisatie van het plafond staat momenteel op 116%. Voor de aanbesteding van VRI’s wordt momenteel een mantelovereenkomst opgesteld. Het is niet de verwachting dat alle in 2025 ingeplande VRI’s via deze overeenkomst in 2025 gerealiseerd kunnen worden en dat er mogelijk naar 2026 doorschuiven. We verwachten daarom dit jaar op ca. 95% uit te komen.
Waterhuishouding (€ 4,1 mln.): De ingeplande realisatie van het plafond staat momenteel op 60%. We verwachten dit jaar ook op ca. 60% uit te komen.
Landelijke projecten (inclusief Strategische Groen Projecten (SGP) € 1,5 mln.: De investeringen voor het Groen- en Waterplan vinden gefaseerd plaats. Voor 2025 is de verwachting dat € 350.000 wordt geïnvesteerd (visie Molenweide, deel wandelpad Guisveld). De overige investeringen worden in 2025 herijkt en vervolgens meerjarig ingepland.
Wegen en verkeer (13 mln.): De ingeplande realisatie van het plafond Wegen staat momenteel op 129%. De afgelopen jaren is de planning op dit product redelijk stabiel gebleken. We verwachten daarom dit jaar op ca. 125% uit te komen.
4.1. Preventie, sporten en bewegen
Sport Zwembad de Slag € 21,3 mln.
Alle contracten zijn inmiddels getekend, waarmee een belangrijke mijlpaal is bereikt. Drie weken geleden zijn de aannemers voortvarend van start gegaan met de werkzaamheden. De eerste zichtbare stap op de bouwplaats is inmiddels gezet: het aanbrengen van de damwanden en heipalen is in volle gang. De werkzaamheden verlopen tot nu toe geheel volgens planning, wat vertrouwen geeft in het verdere verloop van het project. De oplevering staat gepland voor maart 2027, en we liggen goed op koers om die doelstelling te halen.
Het restant zit in sporthallen (€0,056 mln.), sportparken (€ 0,72 mln.) en sportvelden (€ 0,75 mln.).
7.3. Organisatie
Voor facilitair in totaal (€ 3,9 mln.). Dit betreft; Bouwkundige aanpassing inrichting € 1,9 mln.:
De niet gerealiseerde investeringen in 2024 voor de bouwkundige aanpassingen stadhuis voor het ‘Zaanse Werken’’ worden doorgeschoven naar 2025 (€ 1,9 mln.) en 2026 (€ 3,2 mln.).
Het restant van facilitair bestaat uit diverse kleinere investeringen.
Voor ICT (€ 2,1 mln.) zijn er ook diverse kleinere investeringen zoals de werkplekken en mobiele telefoons.