Voorwoord

Hierbij presenteert het college van Zaanstad u de Voorjaarsnota.

Met deze Voorjaarsnota bouwen we verder op onze eerdere strategie. We voorzien namelijk nog steeds grote onzekerheden en uitdagingen voor de samenleving én onze gemeentelijke financiën, zoals rond de korting op de uitkering van het gemeentefonds.

Sombere berichten uit Den Haag nopen ons wel om een slechtere financiële situatie op de langere termijn onder ogen te zien en voor te sorteren op ingrijpende maatregelen. We nemen in dit laatste jaar van deze bestuursperiode de verantwoordelijkheid voor het zo gezond mogelijk achterlaten van de gemeentefinanciën en presenteren een sluitend perspectief voor 2026 én 2027. Om ook tot een meerjarig sluitende begroting te komen, zijn nóg meer fundamentele keuzes nodig die onze gemeenschap stevig zullen raken. Gezien de onzekerheden, de lobby die we blijven voeren en de aankomende verkiezingen nemen wij die stap nu niet.

Zolang geen duidelijkheid is over de Rijksinzet, voeren we de maatregelen voor 2028 en 2029 niet door. Met het wél sluitend maken van de jaren 2026 en 2027 én het oplossen van een aantal structurele en incidentele knelpunten, laten we een duidelijke en verantwoorde positie achter richting de gemeenteraadsverkiezingen. We laten zien dat we de helft van het financiële risico van het ravijnjaar hebben opgelost, en dat we ons bewust zijn van de onzekerheden die nog voor ons liggen. Wij menen hiermee recht te doen aan de ruimte die een nieuwe coalitie nodig heeft om haar eigen koers te bepalen – ook in het geval dat daadwerkelijk aanzienlijk minder middelen beschikbaar zijn.
Voor begrotingsjaren 2026 en 2027 hebben we op basis van ons coalitieakkoord en de eerder geformuleerde denklijnen een maatregelenpakket vastgesteld, waarmee we de voorjaarsnota voor 2026 en 2027 sluitend kunnen maken.

Afsluitend: Onze focus blijft gericht op het zo goed mogelijk uitvoeren van het huidige beleid en het vermijden van een substantiële lastenverzwaring voor onze inwoners en bedrijven. Wij lossen een aantal vraagstukken op die noodzakelijk zijn om de basis van onze gemeente enigszins op orde te houden. Voor nieuw beleid is op dit moment geen ruimte.
Hoewel de begrotingsjaren 2026 en 2027 nu financieel sluitend worden gepresenteerd, gaat het college er van uit dat bij de presentatie van de begroting 2026-2029 de cijfers aangepast kunnen worden op basis van de Voorjaarsnota en de meicirculaire vanuit het Rijk.

Wij zien in vertrouwen het gesprek met de raad over deze voorjaarsnota tegemoet.

Het college van Burgemeester en Wethouders Zaanstad

Leeswijzer

De Voorjaarsnota 2025-2029 is opgebouwd uit drie hoofdstukken:

1. Kaderbrief 2026-2029
2. Burap 2025
3. Bijlagen

Hoofdstuk 1 begint met de bestuurlijke en financiële hoofdlijnen, waarna u de grondslagen en denklijnen aantreft zoals we die in en richting de Begroting 2026-2029 gaan hanteren.

Hoofdstuk 2 gaat specifiek over de voortgang in het jaar 2025. In de structuur van de begroting wordt per product een toelichting op de beleidsuitvoering gegeven, aangevuld met een financieel overzicht met toelichting. Deze overzichten bij elkaar opgeteld vormen de totale begrotingswijziging die met de vaststelling van deze voorjaarsnota wordt doorgevoerd. De paragraaf bedrijfsvoering beschrijft de ontwikkelingen in de gemeentelijke organisatie in 2025. Als laatste in dit hoofdstuk gaan wij nader in op de vervanging- en uitbreidingsinvesteringen. Deze investeringen zijn geactualiseerd in bedrag en moment van uitvoering en worden met deze voorjaarsnota opnieuw vastgesteld.

Hoofdstuk 3 bevat een aantal bijlagen, waaronder een overzicht van de reserves.

Afrondingsverschillen
De financiële tabellen in de voorjaarsnota worden afgerond op € 1.000. Door deze afronding kunnen afrondingsverschillen ontstaan. Deze afrondingsverschillen kunnen een tel verschil veroorzaken (+1 of -1).