Bedrijfsvoering

2.2.2. Onze mensen en middelen

Deze paragraaf gaat over de ontwikkelingen binnen het capaciteitsbudget, de inhuur (kosten en percentages) en personele kengetallen. De rapportage laat afwijkingen zien ten opzichte van de Begroting 2025.

Werking van het capaciteitsbudget
Het capaciteitsbudget bestaat uit drie onderdelen:

1. het salarisbudget personeel
2. inhuurbudget bij ziekte en vacatures; en
3. inhuurbudget voor overige inhuur.

Dit zijn communicerende vaten. Dit betekent dat we salarisbudget mogen omzetten naar inhuurbudget en andersom. Daarbij mag het totaal niet hoger worden. We mogen het totaal alleen ophogen met andere budgetten bijv. rijksbijdragen, subsidies en materiële budgetten.

Een budgethouder verdeelt zijn capaciteitsbudget over de drie genoemde onderdelen. Het uitgangspunt is dat vast werk wordt uitgevoerd door medewerkers die in dienst zijn bij Zaanstad. Om verschillende redenen kan de budgethouder kiezen voor externe inhuur. Bijvoorbeeld wanneer het werk tijdelijk is of wanneer er sprake is van tijdelijk geld.

Bedragen x € 1.000

*) Per abuis waren, in de gepresenteerde cijfers van het hoofdstuk Mens en Middelen van de begroting 2025, niet de juiste cijfers van de primaire begroting overgenomen. We hebben in de tabel hierboven de juiste cijfers overgenomen. Deze cijfers zijn € 1,14 mln. hoger dan gepresenteerd in de paragraaf bedrijfsvoering van de begroting. Dit wordt verklaard door een aantal mutaties. De grootste mutatie betreft de correctie op inschaling zoals incidenteel verwerkt in de jaarschijf 2024. Dit leidt tot een hogere capaciteitsbegroting in 2025.

De stijging van het capaciteitsbudget met ongeveer € 11,2 mln. wordt voor het grootste deel gedekt zoals wordt uitgelegd in onderstaande tabel.

Bedragen x € 1.000

De netto stijging van ca. € 1,3 mln. (€ 11,2 mln. -/- € 9,9 mln.) kan worden verklaard door onder andere:

• De aanpak glazenwassers welke in 2024, na een lange voorbereiding, is gestart. Deze houdt in dat glazenwassers een vergunning moeten hebben. Voor het naleven hiervan wordt er capaciteit ingehuurd.

• Het Rijk komt vanaf 2025 gemeenten niet meer financieel tegemoet voor het begeleiden van een toenemend aantal inburgeraars als gevolg van een hogere taakstelling door het Rijk. Echter om de Wet inburgering 2021 goed te kunnen blijven uitvoeren willen we de bestaande ambtelijke capaciteit in stand te houden.

• Binnen Grondzaken is extra capaciteit nodig voor de vervanging van ziekte en invulling van vacatureruimte waar geen dekking tegenover staat.

• De wettelijke vereisten voor de uitvoering van de Wet Onroerende Zaakbelasting en de werkdruk binnen het werkveld lokale heffingen en belastingen, veroorzaakt door de groei van het aantal objecten dat in Zaanstad gebouwd wordt, zijn middelen nodig om dit weer op een acceptabel niveau te krijgen.

Kengetallen capaciteitsbudget

*) Aantal inwoners per 1 januari 2024 (prognose): 161.969, per 1 januari 2025 (prognose): 164.101
**) Bij de primaire begroting lijkt een dip te zitten in de apparaatskosten per inwoner omdat hier nog geen rekening wordt gehouden met een groot deel van de inhuurkosten. Zie het kopje “toelichting inhuurkosten”.
***) In de praktijk zal dit percentage hoger uitvallen vanwege de oorzaken die we toegelicht hebben onder het kopje “Toelichting inhuurkosten”.

Toelichting inhuurkosten
De inhuurkosten zijn lastig te voorspellen. Bovendien nemen we een groot deel van de inhuur niet op in de begroting. Dit komt in de praktijk door ontwikkelingen die gedurende het jaar plaatsvinden zoals:

• het aantal niet vervulde vacatures;
• uitval door ziekte;
• keuzes die we in verschillende programma’s / projecten tijdens het jaar maken;
• gelden vanuit het Rijk die Zaanstad soms ontvangt voor taken en/of programma’s;
• het omzetten van materiële budgetten

Toelichting op kengetallen personeel

*) Aantal inwoners per 1 januari 2024 (prognose): 161.969, per 1 januari 2025 (prognose): 164.101

Bezetting (aantal daadwerkelijke medewerkers omgerekend naar fte (36 uur)): +35 fte.
Ten opzichte van de jaarrekening is de bezetting per saldo gestegen met ca. 35 fte. Dit komt onder andere doordat inhuurkrachten in vaste dienst zijn genomen. Verder is er extra formatie toegekend, die is ingevuld. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om extra inzet voor handhaving (afdeling Straattoezicht), voor de aanpak van jeugd in Saendelft, voor advisering bij evenementen en demonstraties en voor de aanpak van jeugdwerkloosheid. Verder is er een team Kinderopvangtoeslagenaffaire (KOT) opgezet en zijn er op verschillende plekken in de organisatie vacatures vervuld.

Overige ontwikkelingen op het gebied van personeel
Algemene Ontwikkelingen
In de begroting is gesproken over de krapte op de arbeidsmarkt. Het invullen van openstaande vacatures met goede kandidaten blijft een uitdaging. Het verzuimpercentage bij de Gemeente Zaanstad was over 2024 7,9 %. Deze factoren kunnen ertoe leiden dat de inzet van externe inhuur toeneemt. Momenteel besteden gemeenten ongeveer 18-20% van hun loonsom aan externe krachten. Het risico is echter niet gekwantificeerd, omdat het lastig is de impact nauwkeurig in te schatten. Het tekort aan vast personeel kan naast financiële gevolgen ook operationele risico’s veroorzaken. Hierdoor kunnen sommige taken niet op tijd of volledig worden afgerond, wat de gemeentelijke dienstverlening kan verstoren. Om deze risico’s te beheersen, investeert Zaanstad in het aantrekken en behouden van vast personeel en het strategisch inzetten van tijdelijke krachten.

Cao Gemeenten  
De huidige cao loopt tot 1 april 2025. De onderhandelingen over een nieuwe cao zijn vastgelopen. De vakbonden hadden ingezet op een 9% loonsverhoging met een looptijd van 21 maanden. De VNG heeft een laatste (loon)bod gedaan van 6,1% voor 24 maanden. Naast het loon bestaat er momenteel nog een geschil tussen partijen over (de uitwerking van) de volgende cao afspraken: RVU voor zware beroepen, het aflossen van studieschuld toevoegen als doel aan het IKB en het afschaffen van de na-wettelijke WW-uitkering. Hoe de nieuwe cao eruit komt te zien is op dit moment nog niet bekend.
Hiernaast zijn er ten opzichte van de begroting geen nieuwe ontwikkelingen te melden op het gebied van personeel.